Ziemiańskie dwory zaczęły powstawać w XVI wieku, ostatnie zdążono wybudować w latach trzydziestych XX wieku. Niewiele z nich zachowało się do czasów nam współczesnych. Znikły wraz z warstwą ziemiańską. Jednak zamiłowanie do tradycyjnego budownictwa odrodziło się pod koniec XX wieku i trwa do dzisiaj, choć w nieco zmienionej formie.  Projekty dworków, a właściwie domów stylizowanych na ziemiańskie domostwa, cieszą się popularnością u inwestorów.

Jak wyglądały tradycyjne dwory?

Jak wyglądał tradycyjny szlachecki dwór, możemy zobaczyć choćby na filmie „Pan Tadeusz” albo przeczytać jego opis w epopei Mickiewicza: „Śród takich pól przed laty, nad brzegiem ruczaju, Na pagórku niewielkim, we brzozowym gaju, Stał dom szlachecki z drzewa, lecz podmurowany, Świeciły się z daleka pobielane ściany …”.

Tradycyjne cechy dworku ziemiańskiego

Rzeczywiście, przez lata budowano dwory z drewna, na kamiennym fundamencie. Z czasem drewno zastąpiono cegłą, ale ściany nadal malowano wapnem na biało. Takie charakterystyczne budownictwo istniało tylko w Polsce, podobnie jak strój szlachecki noszony był tylko w naszym kraju.

Dwory różniły się zamożnością i metrażem, a łączyły je następujące cechy:

• bryła budynku opisana na kształcie prostokąta,
• wejście główne rozmieszczone dokładnie pośrodku ściany frontowej,
• przed wejściem przestronny ganek wsparty co najmniej na dwóch kolumnach,
• symetria budynku: ganek pośrodku i po każdej stronie taka sama liczba okien,
• okna nieduże, dla zachowania ciepła w pomieszczeniach,
• wysoki, spadzisty dach bez okien,
• efektowny, szeroki podjazd.
  

Taki dom wymagał dużo przestrzeni, otoczony był dużym ogrodem, przed gankiem obowiązkowy był duży okrągły klomb z kwiatami.

Współczesne stylizacje na dworki

Przyglądając się współczesnym projektom dworków, spostrzegamy wiele różnic w porównaniu z wzorcem. Zwykle są to domy mniej okazałe. Poza tym, nie obowiązuje już symetria  budynku, wprowadza się duże przeszklenia, a poddasze staje się powierzchnią mieszkalną – stąd okna połaciowe i lukarny.

Cechą zaczerpniętą z wzorca jest wielospadowy dach oraz  (nieobowiązkowa) obecność kolumn przy balkonach. Pozostaje też klimat dawnego budownictwa, przyjaznego ludziom i wiejskiemu krajobrazowi. Pewnie dlatego projekty dworków współczesnych są chętnie realizowane.